“Bát tự hợp hôn” là một phần trong hệ thống hôn nhân truyền thống của Trung Quốc, có lịch sử lâu đời và được đông đảo người dân tin tưởng, ứng dụng. Mặc dù thuộc về phạm trù huyền học, nhưng nó cũng là một lĩnh vực học thuật được nghiên cứu và truyền dạy rõ ràng. Từ các bà lão ở làng quê đến những người thuộc tầng lớp quan chức cao cấp đều từng tiếp xúc và tin tưởng vào phương pháp này, điều đó cho thấy “bát tự hợp hôn” là một phần tinh túy trong văn hóa truyền thống Trung Quốc, dù vẫn còn tồn tại một số quan điểm coi nó là mê tín hay sản phẩm của tư tưởng phong kiến.

Tuy vậy, giá trị thực tiễn của “bát tự hợp hôn” vẫn rất đáng xem xét: xã hội hài hòa phải bắt đầu từ các mối quan hệ hài hòa trong gia đình, mà cụ thể là giữa vợ chồng. Tình yêu, hôn nhân và quan hệ gia đình ổn định chính là yếu tố cơ bản cấu thành sự ổn định xã hội. Như trong một nghiên cứu xã hội học đã chỉ ra, xã hội hiện đại đang đối mặt với nhiều vấn đề về tình cảm, đạo đức truyền thống suy giảm, chuẩn mực xã hội rối loạn, con người dần xa cách nhau. Trong bối cảnh mà tình yêu thật sự dễ bị đánh đổi bởi tiền bạc, môi trường môi giới hôn nhân bị thao túng bởi các đơn vị trục lợi, việc xem xét giá trị của “bát tự hợp hôn” cần được đặt trong cái nhìn rộng hơn về cuộc đời và vận mệnh con người.

Trước hết, cần đặt ra câu hỏi: “Có tồn tại cái gọi là vận mệnh không?” Có rất nhiều người phủ nhận sự tồn tại của vận mệnh, có người phản đối theo lý luận, có người đơn giản chỉ bác bỏ. Nhưng nếu chấp nhận rằng vận mệnh có thật, thì vấn đề tiếp theo là: “Vận mệnh có thể được con người nhận thức không?” Đây là một vấn đề triết học cơ bản. Khả năng con người nhận thức vận mệnh là một hệ thống phức tạp; việc nhận thức đúng hay sai lại là một vấn đề thuộc về trình độ và kỹ thuật của người dự đoán. Trong truyền thống dự đoán Trung Quốc, có hai kiểu cách phán đoán chính: phán đoán không rõ ràng (do dự, nước đôi) và phán đoán dứt khoát (mạnh mẽ, chắc chắn). Cả hai đều dựa vào kinh nghiệm, nhưng kiểu phán đoán mập mờ thường khiến người ta không tin, còn kiểu phán đoán dứt khoát – đặc biệt khi đưa ra được thời gian và địa điểm xảy ra một sự việc quá khứ một cách chính xác – sẽ dễ khiến người ta cho là “linh nghiệm”, là “thần đoán”. Từ đó, việc dự đoán tương lai cũng dễ bị xem là mê tín.

Tiếp theo, là câu hỏi: “Vận mệnh là do trời định hay người định?” Quan điểm cho rằng sinh tử, phú quý là do trời quyết định là một tư tưởng từng bị chỉ trích, nhất là trong học thuyết Khổng Tử. Tuy nhiên, trong bối cảnh lịch sử cụ thể, mối quan hệ giữa con người và tự nhiên còn hạn chế, nên nhận thức như vậy là hợp lý. Vai trò chủ động của con người chỉ có thể phát huy khi con người hiểu rõ vận mệnh của mình. Tư tưởng “mưu sự tại nhân, thành sự tại thiên” phản ánh sự cân bằng giữa nhân định và thiên định – giữa điều con người có thể làm và điều vượt khỏi khả năng con người. Vì vậy, có thể nói: vận mệnh là cái sẵn có, thành công là do người; việc ta tính toán phải thuận theo tự nhiên, còn thành hay bại lại tùy thuộc vào bản thân.

Dự đoán vận mệnh cũng liên quan đến hệ thống ký hiệu và "mã số" như một dạng “gien định mệnh”. Trong thời đại kỹ thuật số hiện nay, việc nghiên cứu hệ thống này lại càng mang ý nghĩa khoa học rõ ràng. Các hệ thống số như nhị phân, thập phân, thập nhị phân và hệ lục thập phân đều được vận dụng trong phương pháp dự đoán, chính nhờ vậy mà có thể xác định chính xác thời điểm, không gian và tính cách trong vận mệnh.

Cuối cùng, không thể không nói đến giá trị học thuật của “bát tự hợp hôn”. Việc nghiên cứu lĩnh vực này là cách kế thừa và phát triển văn hóa truyền thống trong thời đại mới – như ánh mặt trời buổi sớm chiếu rọi màn sương mùa đông; đồng thời mở ra một lĩnh vực vừa cũ vừa mới trong xã hội học gia đình – như đi tìm cội nguồn của một dòng sông lịch sử. Việc nghiên cứu này cũng góp phần cải thiện sự vận hành tích cực của hôn nhân và gia đình trong xã hội hiện tại – như một lời chúc phúc lâu dài cho đôi lứa yêu nhau.

“Bát tự hợp hôn” không chỉ đơn thuần là việc khai quật và hệ thống hóa những tư liệu cổ, mà còn là một hình thức tiếp nối và phát huy văn hóa truyền thống Trung Hoa. Nó có thể khơi dậy một làn sóng đổi mới trong đời sống hôn nhân, phá vỡ những mô hình mai mối hiện đại khô cứng, xây dựng lại một hệ thống môi giới hôn nhân mang đậm bản sắc truyền thống – như cây khô gặp mùa xuân, hình thành một phong cách sống gia đình mới.

Từ các truyền thuyết cổ xưa cho đến sự hình thành và hoàn thiện hệ thống hôn nhân quốc gia, từ phong tục địa phương cho đến việc ứng dụng công nghệ hiện đại, tất cả đều chảy chung trong một dòng chảy văn hóa tình yêu – hôn nhân – gia đình mang sắc thái đặc trưng Trung Hoa.