Việc Thiếu Bình đột nhiên xuất hiện rõ ràng đã khiến Kim Ba vô cùng kinh ngạc.

Kim Ba trông vẫn không khác gì mấy: da dẻ mịn màng, lông mày rậm, mắt to, mặc một bộ quân phục màu vàng sạch sẽ – nhìn là biết một cựu quân nhân. Anh dường như vừa tắm xong, tóc chải gọn gàng, khuôn mặt ửng đỏ trơn láng.

Anh phấn khích hỏi Thiếu Bình: “Vừa từ nhà tới hả?”

“Tôi đến Hoàng Nguyên đã hai tháng rồi!”

“À? Cậu ở chỗ nào vậy?” Kim Ba kinh ngạc.

“Tôi làm thuê ở Dương Câu... vừa mới hết việc.”

“Vậy sao cậu không đến tìm tôi?”

“Không rảnh được...”

“Cậu ngồi trước đi, để tôi đi nấu cơm cho cậu!”

Kim Ba rót cho anh một tách trà, rồi không nói gì thêm, vội vàng đi ra ngoài.

Thiếu Bình cũng không ngăn cản Kim Ba lo liệu cho mình, vì đến đây, anh thấy như trở về nhà, không cần phải giả vờ nói là đã ăn rồi. Thực tế, bụng anh lúc này đang rỗng tuếch.

Chưa đến nửa tiếng sau, Kim Ba bưng về một chậu lớn mì sợi trắng nấu bằng bột mì tinh, trong đó còn có năm sáu quả trứng gói. Anh lấy bát đũa từ ngăn bàn, vừa múc mì cho anh vừa nói:

“Cậu đến, tôi mừng quá! Tôi đã sớm nghe nói cậu không còn dạy học nữa... Tôi cũng nghĩ rồi, cậu không thể nào cứ chết dí ở làng Song Thủy được!”

“Cậu cũng ăn đi!” Thiếu Bình bưng một bát mì to, gắp một quả trứng đưa lên miệng.

“Tôi ăn rồi.” Kim Ba ngồi một bên châm thuốc hút, hài lòng nhìn Thiếu Bình ăn một cách ngấu nghiến.

“Chắc tôi không ăn hết chỗ này đâu…”

“Tôi biết sức ăn của cậu mà!”

Thiếu Bình nhai mì, mỉm cười. Đúng vậy, một mình anh hoàn toàn có thể “tiêu diệt” chỗ mì trong nửa chậu này.

Lúc này, anh mới để ý thấy Kim Ba đã thay một bộ đồ công nhân cũ rách, mái tóc chải gọn khi nãy giờ được làm rối bù xõa xuống trán. Anh lập tức hiểu rằng, Kim Ba nhạy cảm đã đoán ra tình cảnh hiện tại của mình, vì thế để không làm anh ngại ngùng, đã cố ý thay bộ quần áo rách đó để tạo cảm giác như hai người đang ở cùng một hoàn cảnh. Họ hiểu nhau quá rõ, đến mức bất kỳ phản ứng tâm lý nhỏ nào cũng không thể giấu được.

“Giờ cậu thế nào rồi?” Thiếu Bình bưng bát mì thứ hai, hỏi bạn mình.

“Tôi thực ra cũng chỉ là một đứa đi làm thuê. Không có khả năng vào biên chế, chỉ có thể tạm thời giúp người ta vác bao thư; vậy nên cũng không được lên xe, phải lén theo bố tôi đi hai ngày học nghề. Nói đi cũng phải nói lại, không có việc chính thức thì học lái xe có ích gì?”

“Vậy bố cậu không còn cách nào khác à?”

“Có gì cách đâu? Ông ấy chỉ là một công nhân bình thường, cách duy nhất là ông nghỉ hưu sớm để tôi thế chỗ vào làm. Nhưng tôi lại không nỡ. Ông ấy mới bốn mươi chín tuổi, mà không có việc gì làm ở nhà thì cũng khó chịu...”

Thiếu Bình không nói thêm gì. Giờ thì anh hiểu, tình cảnh của bạn mình thực ra cũng chẳng hơn mình là bao. Chỉ là bố Kim Ba có việc làm trong thành phố, nên ít ra không phải lúc nào cũng phải trôi dạt đầu đường như anh. Anh nhìn thấy trong phòng chỉ có hai cái giường, rõ ràng là hai cha con cùng ở; trong phòng cũng chẳng có đồ đạc gì. Trong tưởng tượng của dân làng Song Thủy, Kim Tuấn Hải chẳng biết đang hưởng phúc gì ở Hoàng Nguyên. Nhưng người từng ra ngoài mới biết, ở thành phố này, Kim Tuấn Hải cũng chỉ là một “người nghèo”.

“Cậu ra ngoài rồi thì biết, bên ngoài chẳng phải thiên đường gì. Nhưng một thằng đàn ông mà cứ suốt đời chôn mình trong cái xó đất Song Thủy ấy thì còn ý nghĩa gì nữa? Con người phải dấn thân ra thế gian! Sống một đời an ổn còn chẳng bằng sống một trận cho đã rồi chết! Dù có chịu chút khổ, chỉ cần trải qua thêm ít chuyện, chết cũng không hối tiếc!” Kim Ba vừa nói vừa rít điếu thuốc thật mạnh.

Nghe những lời Kim Ba, Thiếu Bình vô cùng chấn động. Anh không ngờ tư tưởng của bạn mình lại giống mình đến vậy! Anh nhận ra Kim Ba giờ không chỉ là cậu trai thông minh nghịch ngợm ngày xưa nữa – mà đã trở nên trưởng thành và sâu sắc hơn rồi.

Thế là sau khi ăn hết cả chậu mì, anh thẳng thắn kể với bạn vì sao mình phải bỏ nhà ra đi; và hai tháng qua, anh đã sống như thế nào...

Kim Ba lặng lẽ nghe xong câu chuyện, cũng không hề tỏ ra kinh ngạc, chỉ nói:

“Tôi có thể hiểu, tôi ủng hộ việc cậu làm! Tuy mình xuất thân nhà nghèo, nhưng không thể xem nhẹ bản thân. Chúng ta sống như vậy, về mặt tinh thần chưa chắc đã thua kém bọn học đại học hay làm cán bộ! Cậu đọc nhiều sách hơn tôi, cậu càng hiểu những đạo lý ấy…”

“Nhưng với tôi, cái giá cho cuộc sống thế này lớn quá. Tôi không giống cậu. Trong nhà người già thì già, trẻ thì nhỏ, tôi lớn từng này rồi, lẽ ra phải ở cạnh cha mẹ phụng dưỡng. Bây giờ, tôi để hết lại cho bố với anh tôi rồi…”

Thiếu Bình nhận điếu thuốc Kim Ba đưa, trong lòng đầy u buồn. Kim Ba an ủi:

“Loại người như mình thực ra là người trọng tình nghĩa nhất. Dù lúc nào cũng không trốn tránh trách nhiệm với gia đình và cha mẹ. Nhưng mình cũng có lý tưởng sống của mình mà! Như cậu đó, hoàn toàn không thể trở thành kiểu người như anh Thiếu An đâu!”

“Đúng vậy, đau lòng nhất là: mình sinh ra trong một gia đình nông dân, nhưng lại muốn thoát khỏi nó; mà thoát không được, lại càng muốn thoát…”

Đến đây, hai người bạn không nói thêm gì, rơi vào một khoảng trầm mặc dài. Trên bàn, chiếc đồng hồ móng ngựa cũ kêu tích tắc, khói thuốc mù mịt khắp phòng. Bên ngoài không xa, rạp chiếu phim có lẽ vừa tan suất, tiếng người ồn ào vọng qua cửa sổ mở toang, nhưng vẫn không phá vỡ sự yên tĩnh trong căn phòng nhỏ này. Họ mỗi người một điếu thuốc, chẳng ai biết người kia đang nghĩ gì.

Tối đến, khi nằm xuống, họ vẫn không thể chợp mắt, lại từ chuyện làng Song Thủy hồi nhỏ nói đến những ngày học cấp hai ở Thạch Cát Tiết; rồi từ Thạch Cát Tiết nói sang những tháng ngày học cấp ba ở huyện Nguyên Tây. Họ nói chuyện mình, cũng nói chuyện bạn học khác. Từ sau khi tốt nghiệp cấp ba mỗi người một ngả, nhiều bạn bè không còn biết tung tích. Nhớ lại khi đó, ai cũng thề sống thề chết là sẽ có ngày cả lớp họp mặt lại. Giờ xem ra, đó hoàn toàn là giấc mơ tuổi trẻ. Một khi dấn thân vào cuộc sống khắc nghiệt, sự lãng mạn thời học sinh nhanh chóng tiêu tan.

Hai người bạn thân cứ thế trò chuyện đến tận sáng. Dù cả đêm không ngủ, nhưng họ vẫn rất phấn chấn.

Sau khi ăn sáng xong, Kim Ba nói với anh:

“Cậu dứt khoát đến bưu điện cùng tôi vác bao thư đi! Đợi bố tôi lái xe về, tôi nhờ ông xin giúp lãnh đạo, có khi được đấy. Ở đây lương một ngày là một tệ một hào năm xu, không nhiều như đi làm thuê bên ngoài, nhưng công việc ổn định hơn.”

Thiếu Bình từ chối ý tốt của Kim Ba, nói:

“Tốt nhất tụi mình ai làm việc nấy. Bạn tốt thì càng nên mỗi người tự bươn chải, đừng chen chúc một chỗ mà nhìn nhau thấy khó xử!” Kim Ba lập tức đồng ý với quan điểm của anh, chỉ hỏi:

“Vậy bây giờ cậu làm ở đâu?”

Thiếu Bình nói dối: “Vẫn ở Dương Câu, tìm được chủ nhà khác rồi…”

Anh không muốn phiền đến Kim Ba nữa, liền lập tức từ biệt người bạn thân của mình.

Kim Ba tiễn anh đến tận cổng bưu điện. Họ cũng không bắt tay – với anh, cái bắt tay ấy lại càng khiến người ta thấy gượng gạo.

Tôn Thiếu Bình rời bưu điện, vốn dĩ nên đến bến xe phía đông để lấy hành lý, rồi đến đầu cầu lớn chờ "tuyển thợ", nhưng anh đã nói với Kim Ba rằng mình có việc phải làm, nên đành phải cứ thế mà đi về phía tây của cây cầu, dưới ánh mắt dõi theo của Kim Ba – đi về phía nơi làm việc mà anh bịa ra.

Khi đến ngã ba dưới chân núi Tước, anh đoán Kim Ba chắc đã quay về bưu điện rồi, liền quay lại theo đường cũ trở về Đông Quan. Anh đến bến xe, lấy ra cuộn hành lý rách nát của mình, rồi lại vào nhà vệ sinh, cởi bộ quần áo mới đang mặc, thay lại bộ đồ lao động quen thuộc.

Giờ đây, anh lại trở về dáng vẻ quen thuộc ấy, đi về phía đầu cầu – nơi "vương quốc" của mình.

Vì vẫn còn sáng sớm, nên số thợ tập trung tại đầu cầu để tìm việc cũng chưa nhiều. Trên con phố bên cạnh thì người đi làm lại rất đông đúc; dòng người và xe đạp như một dòng nước lũ, không ngừng tuôn trào qua cầu Hoàng Nguyên.

Tôn Thiếu Bình nghĩ, nếu lúc này mà đứng ở đây, lỡ đâu Kim Ba lại quay lại, thì sẽ rất dễ bị nhìn thấy. Vì vậy, anh đặt hành lý lên bức tường gạch, rồi tự mình lùi vào một góc khuất ít người chú ý, vừa quan sát cuộn chăn màn của mình, vừa chờ đợi đám thợ đông hơn đến để mình có thể bị "hòa tan" trong đám đông… Nhưng hôm nay thật là xui xẻo, gần như chẳng có đầu thầu nào đến đầu cầu cả.

Trời đã gần tối, Tôn Thiếu Bình vẫn đứng đờ người ở đầu cầu, ôm một tia hy vọng mơ hồ. Than ôi, nếu không tìm được việc thì phải làm sao đây? Lúc ấy anh đành phải “ngồi xổm” mà tiêu nốt sáu mươi đồng còn lại thôi!

Gần đến hoàng hôn, bỗng có một người đầu thầu ngậm điếu thuốc đen xuất hiện ở đầu cầu. Với những thợ thủ công vẫn đang ôm hy vọng mong manh chờ việc, thì đó chẳng khác gì vị cứu tinh từ trên trời rơi xuống!

Mọi người lập tức vây quanh người đầu thầu ấy.

Tôn Thiếu Bình cũng không chịu chậm chân, nhanh chóng len vào giữa đám người.

“Cần bốn phụ thợ!” Người đầu thầu nắm ngón cái bàn tay phải trong lòng bàn tay, giơ bốn ngón còn lại lên trời.

Nhưng những thợ lành nghề nhiều ngày không tìm được việc làm, cũng hạ mình chấp nhận làm phụ thợ. Điều này khiến cạnh tranh trở nên khốc liệt.

Người đầu thầu lập tức chọn ra hai người có thể trạng tốt nhất trong đám thợ, khóe miệng ngậm điếu thuốc đen nở một nụ cười đắc ý – hôm nay kiếm được món hời, trả công phụ thợ nhưng tuyển được thợ chính! Nhưng mấy người còn lại thì tuổi hơi lớn, hắn dường như không ưng, bèn tiếp tục nhìn quanh tìm người trẻ hơn, rồi vỗ lên vai Tôn Thiếu Bình, nói: “Cậu được tính là một người!” Tim Tôn Thiếu Bình đập thình thịch vì xúc động, lập tức quay lại lấy hành lý của mình.

Anh cùng ba người khác theo người đầu thầu đi qua đầu cầu, rồi băng qua con phố Nam Bắc rực sáng đèn điện, tiếp tục đi về phía Nam Quan. Trên đường đi, mấy người bọn họ cùng với người đầu thầu khiến người qua đường chú ý – trong mắt đám đông, họ có lẽ trông giống như mấy tên tù mới được thả về.

Họ được người đầu thầu dẫn đến nhà chủ ở sườn dốc Nam Quan, mỗi người ăn hai bát cơm trắng không có thức ăn. Ăn xong, ba người kia liền ngủ lại ở một hang gạch bỏ trống bên cạnh. Người đầu thầu chỉ vào một hang gạch bỏ trống khác dưới dốc nói với Tôn Thiếu Bình: “Ở đó còn nhét được một người. Cậu xuống đó mà ở!” Tôn Thiếu Bình liền vác hành lý, xuống hang gạch bên dưới để tìm chỗ ngủ.

Nơi ở ấy giống hệt như hồi anh tìm việc ở Dương Câu, cũng là một hang gạch bỏ không không cửa không sổ; dưới đất trải một lớp rơm mì, chăn màn của mười mấy người nằm sát nhau.

Khi Tôn Thiếu Bình bước vào, tất cả thợ thủ công trong hang đều cởi trần, chỉ mặc mỗi quần đùi, vây quanh một người nào đó, há hốc miệng lắng nghe anh ta kể chuyện một cách say sưa. Không ai để ý đến sự có mặt của anh.

Anh trải chăn đệm ra, nằm xuống bên cửa lò, mệt mỏi nằm vật xuống. Sau khi nằm xuống, anh mới để ý thấy, tất cả những người đàn ông lực lưỡng, mình trần trong lò này đang vây quanh một người thợ khoảng bốn mươi tuổi, nghe anh ta kể về một người phụ nữ – đây luôn là đề tài muôn thuở của những người lao động như họ.

Giờ đây, người kể chuyện đang nói rất hăng say, còn người nghe thì say mê đến mức ngây dại. Một cây nến cắm giữa đám người trên một viên gạch, mọi người lần lượt đưa điếu thuốc lào ra châm lửa. Ánh nến lúc sáng lúc mờ, soi rõ những khuôn mặt mê mẩn, quên hết cả trời đất. Chỉ thấy người kể chuyện vỗ đùi đen rắn chắc của mình một cái, gọi to: “Aiya, trời ơi! Từ Nam Kinh đến Bắc Kinh, có người phụ nữ nào đẹp hơn được Linh Hương chứ? Hừm hừm, làng quê núi non quê ta từ xưa đã nuôi dưỡng toàn những người phụ nữ tuyệt vời! Nhìn xem, Linh Hương tóc đen bóng mượt, mặt trắng hồng hào, mắt cong cong, dáng người thon thả, đi lại cứ như sen trôi trên nước, liễu lay trong gió!”

“Xì…” tất cả những người thợ đều rít lên như bị đau răng. Tôn Thiếu Bình không nhịn được bật cười, cũng không khỏi dựng tai lên nghe tiếp.

“Há ya, các người còn chưa thấy đôi tay của cô ấy đâu! Mịn màng, mềm mại, y như thạch rau câu…”

“Anh có từng sờ chưa?” Có người chen vào hỏi.

“Haizz, làm sao tới lượt tôi mà sờ? Nhà tôi nghèo rớt mồng tơi, một bà mẹ già sống với một gã trai độc thân như tôi, ăn bữa nay không biết bữa mai, mấy năm ấy mà… Nhưng tôi yêu Linh Hương lắm, nói cũng không hết! Tôi từng nghĩ, chỉ cần được ngủ với Linh Hương một đêm, sáng hôm sau chết cũng cam lòng. Nhưng yêu chết người ta cũng chẳng ích gì… Người ta sắp kết hôn rồi! Chú rể là người trong làng tôi luôn, là giáo viên trường học…”

“Ngày Linh Hương cưới, tim tôi như bị dao cắt, trên đời ai biết được nỗi đau của tôi chứ! Tôi ngồi xổm trong một hốc đất, mắt trông sang sân nhà đối diện rộn ràng náo nhiệt, kèn trống inh ỏi. Tim tôi như bị móng mèo cào, nghĩ bụng, dù thế nào, tôi cũng phải…”

“Anh định làm gì?” Mọi người sốt ruột hỏi.

Người kể chuyện lại cố tình đánh vòng, nói: “Tối hôm ấy, cả làng kéo nhau đi phá phòng tân hôn, tôi cũng theo chân đến. Trong phòng tân hôn, đám thanh niên chen chúc nhau, đẩy đẩy kéo kéo, ghép Linh Hương với chú rể. Nước mắt tôi chảy ngược vào trong bụng. Tôi thấy, Linh Hương đẹp như tiên nữ giáng trần! Tóc cô ấy tết hai bím, mặc áo lụa đỏ, tấm lụa đỏ ấy, đỏ rực rỡ, mềm mượt như nước, làm lóa cả mắt người ta, chính là loại lụa của nhà máy dệt len Hoàng Nguyên ta đó…”

“Là của nhà máy tơ lụa mà.” Tôn Thiếu Bình không nhịn được buột miệng đính chính.

“Đúng! Nhà máy tơ lụa sản xuất… Cậu mới đến à?” Người kể chuyện quay đầu hỏi một câu, nhưng mọi người lại la lên: “Nói tiếp đi! Sau đó thì sao?”

“Cho tôi đi tiểu cái đã!” Người kể chuyện vừa nói vừa đứng dậy, ra cửa lò đi tiểu. Khi hắn quay lại, Tôn Thiếu Bình thấy mắt phải hắn có một vết “hoa cà rốt”.

“Hoa cà rốt” lập tức ngồi lại vào giữa vòng người. Hắn châm một điếu thuốc lào, rít mạnh một hơi, rồi “phù” một cái phun khói lên trần lò. Mọi người đều vươn cổ ra, sốt ruột chờ hắn nói tiếp.

“… Thế là, cả đám làm loạn cả đêm. Còn tôi? Run như cầy sấy, không dám chen lại gần Linh Hương, thấy sắp tan cuộc rồi. Nếu không ra tay thì cả đời chẳng còn cơ hội nữa. Tôi nghiến răng, chen vào giữa đám đông, đặt một cái véo thật sướng lên mông Linh Hương…”

“A a!” Mọi người đều hét lên phấn khích.

“Sau đó thì sao?” Có người vội hỏi.

“Sau đó, người ta quay lại lườm tôi một cái thật dữ. Tôi sợ quá chạy mất…”

“Vậy là, rốt cuộc anh vẫn chưa được ngủ với người ta?” Có người tiếc nuối chép miệng.

“Ngủ cái rắm!” 'Hoa cà rốt' chán nản lại thở khói lên trần lò. “Sau đó tôi rời làng, ra ngoài kiếm sống. Kiếm được chút tiền, lại về Đông Quan tìm một bà vợ tạm mà ngủ vài đêm. Tiền tiêu hết, lại đi làm tiếp…” Mọi người dần mất hứng, có người bắt đầu ngáp dài.

“Ngủ thôi!” 'Hoa cà rốt' nói.

Thế là, đám thợ cởi trần ấy lần lượt lần mò về chỗ ngủ của mình, nằm xuống. Chưa đến một phút, trong lò đã vang lên tiếng ngáy như sấm.

Nhưng Tôn Thiếu Bình thì lăn qua lăn lại mãi vẫn không sao ngủ được. Anh cảm thấy cả người nóng ran, đầu óc ong ong. Thành phố đã chìm trong tĩnh lặng, tiếng sóng sông Hoàng Nguyên ở xa vọng lại như tiếng rên rỉ của một con thú bị thương, phát ra những tiếng gào thét trầm đục và uất ức…