Sau khi rời khỏi Hoàng Nguyên, Điền Nhuận Sinh lái xe suốt đường mà tâm trạng vẫn khó lòng bình tĩnh trở lại. Chàng thanh niên gầy yếu này điều khiển chiếc xe to lớn cồng kềnh trông ra thì rất thành thạo; nhưng để điều khiển một số chuyện trong cuộc sống, đối với anh mà nói, vẫn là bất lực. Anh mang theo trái tim nóng bỏng của tuổi trẻ, từ nơi sa mạc xa xôi vội vã tới thành Hoàng Nguyên, toan tính hòa giải tình cảm đã tan vỡ giữa chị gái và anh rể. Xét về tuổi tác và vị trí của anh trong mối quan hệ giữa hai người đó, hành động này không nghi ngờ gì là rất có khí phách. Chỉ riêng điểm này thôi cũng đủ cho thấy anh xứng đáng là con cháu của người cứng cỏi như Điền Phúc Đường.

Nói thật, ngay cả bản thân Nhuận Sinh cũng có phần kinh ngạc trước hành động của mình. Thanh niên ở tuổi này thường là như vậy — một ngày nào đó, đột nhiên vạch ra một ranh giới rõ ràng giữa trẻ con và người lớn, khiến người khác và chính mình đều ngạc nhiên. Giờ đây, anh mang theo cảm giác thất bại và chán nản quay trở về Nguyên Tây.

Hai tay anh xoay vô lăng, bò trên con đường núi quanh co, gương mặt gầy guộc dưới chiếc mũ lính vàng trông đầy nghiêm nghị, hai mắt cũng không có thần sắc gì. Anh hạ kính cửa bên cạnh xuống, để gió xuân ấm áp thổi vào cabin. Tuy núi rừng vẫn còn hoang vắng bạt ngàn nhưng bên lề đường đã có vài cây bắt đầu xanh lá. Giữa một màu vàng của đất, từng cụm xanh non bất chợt xô tới. Trĩ núi đang gáy vang, con suối nhỏ dưới ánh nắng lấp lánh như bạc. Than ôi, mùa xuân đẹp là thế, mà lòng anh lại u ám biết bao!

Trước khi đến Hoàng Nguyên, toàn bộ lòng cảm thông của Nhuận Sinh đều dành cho anh rể. Nhưng sau khi đến nơi, anh lại lập tức xót xa cho chị gái — phải rồi, chị cũng đã bị dày vò đến mức không còn ra hình người. Chị gầy gò đến mức ấy! Sắc mặt tiều tụy, khóe mắt đã có nếp nhăn. Bây giờ, anh vừa thương anh rể, lại vừa thương chị gái. Nhưng anh còn biết trách ai?

Sao hai người lại thành ra thế này? Lẽ nào không thể cùng nhau sống hòa thuận được sao? Anh rể, nếu anh đau khổ như vậy, sao không nghĩ cách chuyển về Hoàng Nguyên, thường xuyên qua lại với chị em? Hai người tiếp xúc nhiều rồi, chị em sẽ hiểu anh, biết đâu lại dần dần thích anh… Còn chị, sao chị không thử sống cùng anh rể vài hôm? Người lớn thường nói, một ngày làm vợ chồng, trăm ngày ân nghĩa. Nếu chị sống với anh ấy một thời gian, biết đâu chị cũng sẽ thích anh ấy! Chị ơi, anh rể ơi, em mong các người không còn đau khổ nữa; nếu hai người có thể sống vui vẻ bên nhau thì thật là tốt biết bao… Trên đường đi, Nhuận Sinh cứ không ngừng lặp lại những lời này trong lòng với chị gái và anh rể. Anh quyết tâm phải hàn gắn mối quan hệ giữa họ. Anh nghĩ, mình sẽ còn quay lại Hoàng Nguyên. Anh sẽ không ngại phiền mà thuyết phục chị, để chị chịu sống cùng anh rể.

Tuy lần đầu tiên đi sứ đến Hoàng Nguyên không đạt được kết quả gì nhưng anh vẫn cảm thấy trong lòng được an ủi phần nào. Là một người em trai, anh đã bắt đầu làm chút gì đó cho người chị và anh rể bất hạnh của mình. Nếu có thể khiến anh rể và chị gái hạnh phúc, thì chính anh cũng sẽ thấy hạnh phúc. Nghĩ lại, anh đáng lẽ phải làm chuyện này từ lâu rồi. Bố thì tuổi cao sức yếu, lại mang bệnh; là con trai duy nhất, anh nên gánh vác trách nhiệm với gia đình như một người đàn ông thực thụ.

Thưa các vị, trong ấn tượng của chúng ta, con trai Điền Phúc Đường dường như vẫn luôn là một kẻ bình thường. Đối với một người già sắp xế bóng, chúng ta có thể đưa ra một số đánh giá; nhưng đối với một thanh niên chưa trưởng thành, quá sớm đưa ra kết luận nào đó có lẽ là điều không nên. Thanh niên là một nhóm người có tính đàn hồi cao, họ có thể thay đổi bất cứ lúc nào, thậm chí khiến chúng ta không còn nhận ra họ. Giờ đây, chúng ta nên điều chỉnh lại cách nhìn với Nhuận Sinh. Tất nhiên, nói vậy không có nghĩa cho rằng cậu này rồi sẽ thành nhân vật phi thường gì; cậu vẫn chỉ là một thanh niên bình thường, chỉ có điều chúng ta không thể coi thường cậu nữa.

Tầm xế chiều, Điền Nhuận Sinh lái xe sắp vào địa phận huyện Nguyên Tây.

Cách ranh giới huyện chừng mười dặm, ngoài một thôn lớn đang có hội chợ, người đông đen kịt, trông rất náo nhiệt.

Điền Nhuận Sinh không kìm được, đỗ xe bên vệ đường, muốn vào trong hội giải sầu.

Anh tháo găng tay vứt trong buồng lái, khóa cửa xe lại rồi bước vào đám đông chen chúc. Không xa đang có người diễn tuồng, nghe kỹ là hí khúc Sơn Tây. Dưới sân khấu, người đứng xem đông nghịt. Phần lớn người xem là nông dân, tuy đã vào xuân nhưng ai nấy vẫn mặc áo bông quần bông cồng kềnh. Bên ngoài sân khấu là một vòng lộn xộn các quầy bán đồ ăn uống. Những người bán này cũng là dân quê; họ dựng tạm bếp lò trên bãi đất, miệng không ngừng rao gọi. Tiếng trống chiêng, tiếng dây đàn và tiếng người tạo thành một thế giới ồn ã náo nhiệt. Trên bầu trời bãi đất này phủ đầy bụi vàng nông dân giẫm lên và khói từ bếp đất bốc lên.

Ban đầu Nhuận Sinh định đi lên phía trước xem tuồng, nhưng đám người quá dày đặc, chen không lọt, đành đứng từ xa nghe một lát. Tuồng là vở “Giả tế thừa long”, anh đã xem ở nơi khác rồi nên cũng không hứng thú lắm.

Không lâu sau anh phát hiện, trên mỏm đồi nhỏ sau sân khấu có một ngôi miếu mới xây. Anh rất ngạc nhiên, giờ chính sách đã nới lỏng, lại có người dám dựng miếu thờ!

Một sự tò mò không kìm được thôi thúc anh rời khỏi sân khấu, bước về phía mỏm đồi.

Quả thật là một ngôi miếu mới. Xem ra nơi đây trước kia từng có miếu, không biết từ thời nào bị sập — cao nguyên hoàng thổ xưa kia gần như làng nào cũng có miếu; bãi miếu trong làng họ cũng có một ngôi. Nhưng hiện nay còn giữ nguyên vẹn thì rất hiếm. Vậy mà bây giờ, dân làng gan dạ nơi đây lại dám dựng miếu mới, thật không tưởng nổi! Huyện và xã không quản sao? Nếu mặc kệ, e rằng tất cả miếu đổ nát đều sẽ được dựng lại mất. Miếu làng mình có khi cũng sẽ được xây lại?

Nhuận Sinh tò mò bước vào sân miếu. Trước mặt là căn phòng nhỏ xây gạch, cửa sổ lõm vào treo đầy băng vải đỏ; trên đó viết những chữ như “Báo đáp thần ân”, “Cầu gì được nấy”, góc phải treo một cái chiêng đồng, góc trái treo một quả chuông sắt. Nhuận Sinh không hiểu hai thứ này để làm gì. Hai bên cửa miếu có đôi câu đối, hình như viết sai hai chữ; “Vào Long Cung gió thuận mưa hòa, Ra Long Cung quốc thái dân an.” Anh biết đây là một ngôi miếu Long Vương. Có lẽ vì cao nguyên đất vàng thường xảy ra hạn hán, nên phần lớn miếu ở đây đều thờ Long Vương.

Nhuận Sinh tò mò bước vào chính điện miếu.

Trên tường miếu vẽ đầy màu sắc sặc sỡ. Tấm biển thờ thần bằng gỗ đặt trên bục xi măng, trước bài vị có hộp tro hương, khói nhang đang bay lượn trên án thờ — cả ngôi miếu tràn ngập mùi nhang xua muỗi. Một ngọn đèn trường minh lặng lẽ cháy bên cạnh hộp hương. Góc tường trên đất có một đống chăn chiếu rách nát của ông lão trông miếu; trong thời gian hội miếu, người đến dâng lễ không dứt, cần có người trông chừng bọn “ba bàn tay”. Trên bức tường chính của chính điện vẽ năm vị thần chính, Nhuận Sinh nhìn bài vị gỗ thấy tên họ là Ngũ Hải Long Vương, Dược Vương Bồ Tát, Tướng quân Trùng Lang, Hành Vũ Long Vương — vị thần ở mép không đề tên. Hai bên tường vẽ đầy mây lành xoắn lượn, nhiều vị thần cưỡi ngựa cưỡi rồng đang phóng qua những đám mây ấy. Nhuận Sinh nghĩ: đáng lẽ phải vẽ thêm một chiếc ô tô mới đúng!

Anh không nhịn được bật cười bước ra khỏi ngôi miếu nhỏ. Anh không tin thần thánh, chỉ thấy tất cả những thứ này thật đáng quan tâm.

Xem xong miếu, Nhuận Sinh lại quay lại hội chợ. Ngoài đám mê tuồng, xem ra nhiều người quê lên đây là để tận hưởng không khí náo nhiệt; họ đi vòng quanh, trong sự chen chúc xô đẩy tìm kiếm chút vui vẻ. Vài cô gái nhà quê e lệ đứng tạo dáng trước quầy chụp ảnh, chờ người nhiếp ảnh ăn mặc lòe loẹt từ thành phố đến bấm máy.

Giờ anh chuyển qua chỗ các quầy bán đồ ăn uống, muốn ăn chút gì đó, nhưng nhìn quanh thì phần lớn bán thịt dê, nồi nước dùng thịt dê nấu sôi lên bẩn thỉu không khác gì nước rửa bát bên cạnh. Nông dân ngồi xổm dưới đất, ăn uống ngon lành. Trong không khí phảng phất mùi gây gây của thịt dê khiến người ta buồn nôn.

Cuối cùng anh dừng lại trước một quầy nhỏ bán sủi cảo nhân thịt dê. Người bán là một phụ nữ trẻ, đeo một đứa trẻ trên lưng bằng sợi dây, đang cúi mình nằm bò trên đất dùng miệng thổi lửa. Bếp lò là hố đất nhỏ đào tạm tại chỗ, chỉ bốc khói đen mà không có lửa. Nhuận Sinh tính sẽ ăn tạm ở đây chút gì đó, thấy sủi cảo vừa nặn bên cạnh có vẻ còn sạch sẽ.

Anh vừa định lên tiếng gọi người phụ nữ kia, thì chị ta đã ngẩng đầu lên trước, hỏi: “Muốn mấy lạng?”

Nhuận Sinh bỗng ngẩn người.

Người phụ nữ kia cũng chết sững.

Trời ơi, đó chẳng phải là Hà Hồng Mai sao!

Cô ấy sao lại ở đây?

Chúng ta sẽ không quên, hồi học cấp ba ở huyện Nguyên Tây, cô gái xuất thân từ gia đình địa chủ này đã từng diễn ra vài cảnh đời sống khó quên trong lớp. Chúng ta đều biết, ban đầu Tôn Thiếu Bình từng có chút vướng mắc tình cảm với cô ấy. Sau đó, cô lại qua lại với lớp trưởng Cố Dưỡng Dân — chuyện này khi ấy đã là điều ai cũng biết. Thế nhưng, bây giờ Cố Dưỡng Dân đang học đại học ở trường Y của tỉnh, sao cô ấy lại đi bán cơm nước ở chỗ thế này? Chẳng phải cô cũng đã làm giáo viên rồi sao? Đứa bé trên lưng cô là con ai?

Nhuận Sinh và Hà Hồng Mai đứng nhìn nhau, vì quá bất ngờ nên trong chốc lát đều không biết nói gì. Họ là bạn học cũ nhiều năm cùng lớp, dù khi ấy cũng không giao tiếp nhiều, nhưng nay gặp lại nơi đất khách, lại cảm thấy muôn vàn cảm xúc dâng trào. Nhuận Sinh nhìn thấy sắc mặt của Hà Hồng Mai còn tiều tụy hơn cả chị gái anh, tóc rối xõa trước trán, quần áo không vừa người dính đầy cỏ khô và bụi đất. Hoàn toàn là dáng vẻ của một phụ nữ nông thôn. Khi tốt nghiệp, Nhuận Sinh đã biết Hồng Mai và Dưỡng Dân đã xác định quan hệ — anh không thể tưởng tượng nổi vị hôn thê của Cố Dưỡng Dân bây giờ lại ra nông nỗi tàn tạ đến vậy! Nhưng, trong khoảnh khắc ấy, anh dường như cũng hiểu ra chuyện gì đã xảy ra với cô...

“Cậu...” Nhuận Sinh không biết nên nói gì.

“Tớ... sống ở bên kia con suối, cách đây mười dặm...” Trên mặt Hà Hồng Mai hiện lên một vẻ xấu hổ khó nói thành lời.

“Sao cậu lại đến đây?” Cô hỏi Nhuận Sinh.

“Tớ đi ngang qua đây... còn cậu thì sao?” Anh vẫn không biết nên hỏi cô điều gì.

“Ai... tình cảnh của tớ, nói ra thì dài. Hai năm trước tớ lấy chồng về đây, năm ngoái vừa sinh con thì chồng tớ bị đất sập lò đè chết rồi...”

A, thì ra là như vậy! Tức là, quan hệ giữa cô và Cố Dưỡng Dân đã tan vỡ từ lâu.

Qua vài câu trò chuyện ngắn ngủi, Nhuận Sinh đã xác thực được sự bất hạnh của Hà Hồng Mai. Bất hạnh! Anh khó khăn nuốt một ngụm nước bọt, không biết mình nên làm gì. Anh cũng ngại không dám hỏi thêm gì cô nữa.

“Tớ nấu bánh bao cho cậu ăn nhé!” Lúc này Hồng Mai mới phản ứng lại, vội vã cầm lấy dụng cụ bếp núc.

“Không không! Tớ vừa ăn cơm xong, no căng rồi!” Nhuận Sinh vội vàng ngăn cô lại.

“Tớ không tin! Bạn học cũ mà còn khách sáo!”

“Thật đấy!” Nhuận Sinh kiên quyết không để Hồng Mai thả bánh bao vào nồi nước đang sôi sùng sục. Thở dài, lúc này anh còn tâm trí đâu mà ăn bánh bao nữa!

“Đường vào thôn các cậu có rộng không?” Anh hỏi.

“Đường xe thô sơ đi được.” Hồng Mai không hiểu anh hỏi làm gì, tròn mắt nhìn. “Xe tải vào được không?”

“Được chứ. Mấy nhà khá giả trong làng bọn tớ toàn dùng xe tải chở than ấy.”

“Vậy lát nữa cậu xong việc, tớ dùng xe chở cậu về!”

“Cậu lái xe à?” Hồng Mai ngạc nhiên hỏi, ánh mắt lập tức trở nên giống như đang đối diện với một nhân vật lớn.

“Ừ.” Nhuận Sinh chỉ về chiếc xe đang đậu bên đường quốc lộ.

“A chà, bạn học cũ của chúng ta ai cũng có tiền đồ cả!”

“Thực ra tớ vẫn là nông dân, chỉ là đi lái xe cùng anh rể thôi.”

“Dù sao thì, lái xe ở vùng núi mình cũng là nghề có giá nhất rồi!”

Đúng vậy, đối với một phụ nữ nông thôn mà nói, một tài xế lái xe đã là một nhân vật lớn rồi.

Lúc này, đứa trẻ trên lưng Hồng Mai bắt đầu khóc oe oe.

Cô tháo đứa bé xuống, ôm vào lòng, cũng không ngại gì Nhuận Sinh, vén vạt áo lên, móc ra một bên ngực đầy đặn nhét vào miệng đứa bé.

Mặt Nhuận Sinh đỏ bừng, ngượng ngùng nói: “Cậu cứ lo việc của mình đi! Tớ ra phía trước xem một lúc rồi đợi cậu xong việc, tớ chở cậu về.”

“Sợ làm lỡ việc của cậu!”

“Không đâu! Hôm nay tớ chỉ cần về tới thị trấn Nguyên Tây là được rồi.”

“Cậu ăn một bát bánh bao rồi hãy đi!”

“Tớ đang no lắm mà…”

Nói xong, Nhuận Sinh rời khỏi chỗ Hồng Mai, mắt nhìn mơ hồ đi về phía đám đông đang xem hát.

Anh cố chen vào giữa đám người, để người khác che khuất tầm nhìn của Hồng Mai.

Anh đứng trong đám đông chen chúc, không hề nhìn lên sân khấu, cũng chẳng để ý xem họ đang hát gì. Một cảm giác khó chịu vô cùng dâng lên nghẹn ở cổ họng. Vài ngày nay, anh liên tiếp chứng kiến những bất hạnh và khổ đau mà người sống xung quanh mình đang phải chịu đựng, khiến tinh thần anh kiệt quệ, khiến tâm hồn anh tràn đầy nỗi đau xót. Từ giờ phút này, sự hiểu biết của anh về cuộc sống sẽ không còn hời hợt nữa... Trong đám đông ở rạp hát, anh lén nhìn về phía xa qua những kẽ đầu người. Lúc này, anh thấy Hồng Mai đã lại buộc đứa bé lên lưng, bắt đầu luống cuống tiếp đón những người nông dân đến ăn cơm... Người đàn bà bất hạnh! Vì vài đồng tiền mua muối mua dầu, mà phải chịu đựng bao nhục nhằn và cực nhọc ở nơi bụi bặm này. Anh thấy cô quay lưng lại với mọi người, dùng tay áo lau mặt. Đó là lau mồ hôi, hay là lau nước mắt?

Mắt Điền Nhuận Sinh cũng ướt lên. Trong lòng anh lập tức trào dâng một khát vọng mãnh liệt: Anh muốn giúp đỡ Hồng Mai bất hạnh và đứa con đáng thương của cô! Lúc này, anh cảm thấy, những người từng học cùng một lớp, dù lúc đó quan hệ thế nào, sau này gặp lại vẫn khiến người ta cảm thấy thân thiết đến vậy... Nhuận Sinh cứ đứng trong đám đông lặng lẽ nhìn Hồng Mai bán hết chỗ bánh bao, rồi mới chen ra khỏi rạp hát, đi về phía chỗ cô.

Lúc này, mặt trời sắp lặn.

Hồng Mai vừa nói lời cảm ơn, vừa cùng anh thu dọn bếp núc. Cô nói với Nhuận Sinh, đồ bếp là do bố chồng cô sáng nay chở đến đây cho.

Nhuận Sinh vác hết những thứ đó lên thùng xe, rồi bảo Hồng Mai ôm con ngồi vào cabin.

Động cơ xe gầm lên đầy khí thế.

Anh lái xe một cách thành thạo rời khỏi đường quốc lộ, rẽ vào khúc sông quanh, rồi chạy về phía con suối bên kia — mặt đường trong suối vừa đủ cho một chiếc xe tải lách qua!

Mặt trời đã khuất sau lưng núi. Nhuận Sinh bật đèn xe, cẩn thận lái đi. Hồng Mai ôm con, không nói một lời, lặng lẽ ngồi bên cạnh anh, thỉnh thoảng lại quay sang nhìn anh, vừa ngạc nhiên vừa khâm phục... Xe dừng lại ở bờ con suối nhỏ dưới làng, trời đã mờ tối, trong làng có vài ngôi nhà đã sáng đèn.

Nhuận Sinh giúp Hồng Mai khuân đồ bếp vào trong nhà cô. Hồng Mai muốn giữ anh lại ăn một bữa — cô đã chuẩn bị xong nhân và bột làm bánh bao rồi.

Nhuận Sinh không thể từ chối, đành ở lại. Anh thấy trong hang đất của Hồng Mai chẳng có đồ đạc gì — rõ ràng là một gia cảnh nghèo khó. Mãi cho đến giờ, anh vẫn chưa hiểu tại sao Hồng Mai lại rơi vào hoàn cảnh thế này!

Anh hào sảng cùng cô gói bánh bao. Hai người nói rất nhiều chuyện về trường cũ và lớp cũ. Hồng Mai còn hỏi anh về tình hình những bạn học khác mấy năm nay — nhưng Nhuận Sinh cũng không biết nhiều. Tuy nhiên, cô tuyệt nhiên không nhắc đến Tôn Thiếu Bình và Cố Dưỡng Dân.

Ăn cơm xong, Hồng Mai bế con, tiễn anh ra tận chiếc xe ở bờ con suối nhỏ...

Điền Nhuận Sinh mãi đến tối mới quay về thị trấn Nguyên Tây.

Anh đỗ xe ở bãi xe, chưa vội đi tìm anh rể, mà mang theo một tâm trạng không thể diễn tả đi đến một quán ăn tư nhân trên phố. Anh gọi hai lạng rượu trắng và một đĩa đậu phộng muối, ngồi uống một mình. Vài chén rượu vào, lục phủ ngũ tạng anh như bốc hỏa. Đây là lần đầu tiên anh phá lệ uống rượu. Cậu thanh niên à! Có vẻ sau này cậu không chỉ là trợ thủ của anh rể, mà còn là bạn nhậu của anh ấy nữa rồi.